Początkowo w Samsiecznie była szkoła parafialna funkcjonująca przy kościele.
Istnienie jej potwierdza sprawozdanie księdza kanonika Trebnica o wizytacji
parafii w archidiakonacie kamieńskim z 1653 roku. Na pewno jednak szkoła
istniała tu już wcześniej. Uczyła ona elementarnych wiadomości, przede
wszystkim religii, czytania, pisania, śpiewu kościelnego. Dzieci chodziły do
niej tylko jesienią i zimą, kiedy nie było prac w polu, a zwierzęta zostały spędzone
z pastwisk do zagród. W 1779 roku przy kościele w Samsiecznie współwłaściciel
Samsieczna, Józef Rola Zbijewski ufundował altarię p.w. św. Józefa. Zgodnie z
dokumentem Rządu Królewskiego Prus Zachodnich z 22 lipca 1779 roku altarysta1
obok swych duchownych funkcji prowadził też szkołę. Liczba uczniów początkowo
wynosiła około 15. Od 1848 roku stanowisko nauczyciela w Samsiecznie obsadzane
było przez Rząd Królewski. Spis dzieci w języku niemieckim podaje, że w 1848
roku w szkole w Samsiecznie było 108 uczniów
z następujących miejscowości: Samsieczno – 51, Kasprowo – 7, Michalin – 2,
Samsieczynek – 7, Teresin – 4, Goncarzewo – 22, Ugoda – 15. W 1883 roku władze
pruskie zbudowały w Samsiecznie nową szkołę. Mieściła się w niej jedna izba lekcyjna
i mieszkanie dla nauczyciela. Podczas zaborów nosiła ona nazwę niemiecką:
Katholische Volkschule in Samsieczno. Ten budynek szkolny służył dzieciom do
1971 roku, obecnie są tam cztery mieszkania prywatne. Znajduje się on na
wzgórzu na północnym brzegu jeziora. Do szkoły na przełomie XIX/XX wieku
uczęszczało ponad 100 dzieci. Nauka odbywała się na dwie zmiany, uczył tylko
jeden nauczyciel. W 1906 roku w szkole wybuchł strajk przeciwko nauce religii w
języku niemieckim.W okresie międzywojennym istniała w Samsiecznie Publiczna
Szkoła Powszechna I stopnia. Patronką szkoły była Aniela hrabina Potulicka.
Nauka w tej czteroklasowej szkole w dalszym ciągu odbywała się na dwie zmiany,
uczniowie uczęszczali do szkoły siedem lat. Lekcji udzielał tylko jeden nauczyciel.
Ze względu na dużą liczbę dzieci zabiegano już w tamtych czasach
o wybudowanie nowej szkoły. Szkoła była ośrodkiem życia kulturalnego wsi,
odbywały się tu uroczystości patriotyczne, działały organizacje wychowawcze.
Podczas II wojny światowej lekcje w szkole odbywały się niesystematycznie,
dostęp polskich dzieci do szkoły był utrudniony. Po wojnie ze względu na
ogromne trudności lokalowe nauka znowu odbywała się na dwie zmiany, klasy VI i
VII uczyły się w sąsiednich szkołach.
16 października 1971 roku oddano do użytku nowy budynek szkolny, który służy
dzieciom do dzisiaj. Szkoła stała się ośmioklasowa. Ze względu na dużą liczbę
dzieci w 1998 roku zostają dobudowane dwie sale lekcyjne,
a 24 listopada 2000 roku dzięki ogromnemu zaangażowaniu Urzędu Gminy w Sicienku
z wójtem Janem Wachem na czele została oddana do użytku sala gimnastyczna i
siłownia. W 1999 roku na skutek reformy szkolnictwa szkołę przekształcono na
sześcioklasową, a dzieci po jej ukończeniu kontynuują naukę w gimnazjum w
Sicienku. 27 marca 2002 roku Rada Gminy w Sicienku nadała szkole imię Ziemi
Krajeńskiej. W roku szkolnym 2004/2005 uczęszczało do niej 100 dzieci z
Samsieczna, Samsieczynka, Teresina, Michalina, Gliszcza, Maryninai Trzemiętowa.
Pracowało w niej 11 nauczycieli ( w tym troje w niepełnym wymiarze godzin), 5
spośród nich to nauczyciele dyplomowani, a 6 - mianowani. Obecnie szkoła ma
dwie pracownie komputerowe, pracownię humanistyczną, matematyczną, wychowania
przedszkolnego, 3 pracownie nauczania zintegrowanego, bibliotekę z czytelnią
oraz centrum informacji multimedialnej, izbę krajeńską, harcówkę, świetlicę –
stołówkę, sklepik. Na uwagę zasługuje ekologicznie zagospodarowane otoczenie
szkoły. Szkoła, oprócz nauczania na lekcjach, oferuje bardzo bogaty
i atrakcyjny program wychowawczy realizowany częściowo w ramach godzin
świetlicowych, a w dużej mierze społecznie przez nauczycieli. Już w latach 50 –
tych istniało w szkole harcerstwo. Obecnie w szkole prężnie działa 34 Drużyna
Harcerska „Wędrowne Ptaki” im. Włodzimierza Puchalskiego, od 1983 roku
prowadzona przez hm Violettę Juszczak. Od 1990 roku nieprzerwanie wydawana jest
gazetka szkolna „Bajerek” odnosząca sukcesy w konkursach ogólnopolskich i
wojewódzkich. Szkoła corocznie organizuje konkursy gminne – recytatorski dla klas
I – III, corridę ortograficzną dla klas IV – VI, konkurs matematyczny dla klas
V – VI oraz krajeńskie igrzyska sportowe dla klas I – III. W szkole wdrożono
około 10 programów autorskich. W 2003 roku szkoła uzyskała certyfikat kujawsko
– pomorskiego lidera integracji. Szkoła w dalszym ciągu jest centrum
kulturalnym wsi, odbywają się tu cykliczne imprezy środowiskowe (np. Krajeńska
Herbatka w Dniu Babci i Dziadka), do działań chętnie włączają się rodzice,
wszystkie pokolenia uczestniczą w różnych szkolnych uroczystościach.
Wykaz nauczycieli do 1939 roku:
do 1817 r. brak danych; 1817 r. – Hagen; 1820 r. – Franciszek Żołądkiewicz;
1823 r. – Onufry Smukalski; 1832 r. – Antoni Wyrybski; 1852 – 1871 – Aleksander
Piątkowski; 1871 – 1873 – Ignacy Strzelecki; 1873 – 1876 – Stanisław Birzyński;
1883 – 1892 – Józef Kosmalski; 1892 – 1904 – Michał Bakoś; 1904 – 1920 –
Czesław Gapiński; 1920 r. – Brocki; 1920 – 1925 – Michał Krzemianowski; 1925 –
1926 – Pelagia Szuszkiewiczowa; 1926 – 1928 – Edmund Szarkowski; 1928 – 1939 –
Kazimierz Andruszkiewicz.
Kierownicy i dyrektorzy szkoły od 1945
roku: 1945 r. - Wacław Zmysłowski; 1953 – 1959 - Edmund
Jaworski; 1959 – 1967 - Tadeusz Radłowski; 1967 – 1985 - Zygfryd Neufeld;
1985/1986 – Wiesława Ziółkowska; 1986 - 2006 – Teresa Malak, 2006-2008 - Grażyna kaźnica, od 2009 Teresa Szmelter - Woźniak
Więcej informacji na temat historii wsi, parafii, a szczególnie
szkoły znaleźć można w monografii pt.: „Dzieje Samsieczna. Historia wsi,
kościoła, szkołyi mieszkańców” napisanej przez Teresę Szmelter – Woźniak i
Sławomira Łanieckiego, Samsieczno 2006.
Na podstawie w.w. monografii napisała Teresa
Szmelter - Woźniak